So you think you're from Valencia?

Zoals in het vorige bericht vermeld, is er op het Certamen per afdeling ook een plichtwerk en voor ons is dat “Anem!...” van de Spaans-Valenciaanse componist Miguel Asins Arbó. In dit blogbericht geven we een woordje uitleg bij dit stuk.

Made in Valencia

De componist Miguel Asins Arbó (1916-1996) schreef dit werk in 1986 bij de honderdste verjaardag van het Certamen van Valencia. Asins Arbó was een Spaanse componist, dirigent en professor. Hij werd geboren in Barcelona en studeerde compositie en folklore aan het Conservatorio Superior de Música de Valencia waar hij zijn diploma behaalde in 1935. Twee jaar later werd hij dirigent van een militair harmonieorkest. In 1958 trouwde hij met María Josefa Cebrián Collado en verhuisde met zijn familie naar Madrid waar hij Capitán Director Músico in het Spaanse leger werd. In 1976 kwam er een einde aan zijn militaire loopbaan. Asins Arbó zwaaide af als commandant en was werkzaam als professor in het Real Conservatorio Superior de Música de Madrid. tot aan zijn pensioen in 1985. Gedurende zijn lange carrière ontving hij verschillende onderscheidingen, en ook heel wat nationale en internationale prijzen. Zo bekroonde de minister voor landsverdediging hem met het Cruz del Mérito Militar de Primera Clase. In 1980 werd hij lid van de Real Academia de Bellas Artes de San Carlos in Valencia. Asins Arbó componeerde met name stukken voor orkesten in en rond Valencia en probeerde in zijn werken de Valenciaanse identiteit steevast op de voorgrond te plaatsen. Dit is met name het geval voor “Anem!...”.

¡Anem!

Voor zijn vierdelige werk “¡Anem!...” maakt Asins Arbó gebruik van Valenciaanse volksmuziek om op die manier zijn toehoorders kennis te laten met de Valenciaanse identiteit. De term Anem is Valenciaans/Catalaans voor “Laten we gaan”, of vamos in het Spaans. Handig om te weten is dat er in Valencia twee officiële talen gesproken worden: het Castiliaans (el castellano), de officiële taal voor heel Spanje en het Catalaans (el catalán), een regionale officiële taal. De inwoners zelf gaan zeggen dat ze Valenciaans (el valenciano) spreken, maar in de praktijk zijn er vrijwel geen verschillen meer te onderscheiden en wordt de taal als Catalaans erkend.

Er zijn online verschillende opnames van het plichtwerk te beluisteren. Surf daarvoor naar de fonoteca municipal van Valencia waar alle opnames van het Certamen bewaard worden.

1. Folias

Het eerste deel Folias is een ode aan La Folia, een snelle, opzwepende en vrolijke dans en één van de oudste thema’s in de Europese muziek. Componisten als Vivaldi gebruikten dit thema al in hun muziek zoals je in het fragment hieronder kan horen. Asins Arbó combineert deze ode met een zangerig thema uit een volksliedje in verschillende ritmische varianten die het geheel wat meer “schwung” geven.

2. Donçainers

In deel twee spelen de hobo en de caja (trommel) de hoofdrol. De titelDonçainers of Dulzaineros verwijst naar de dulzaina, een Spaans dubbelriet instrument uit de hobofamilie dat veel gebruikt wordt in de volksmuziek in en rond Valencia.

Hobo en caja spelen in dit deel samen op het ritme van de habanera, een muziekstijl en dans, genoemd naar de Cubaanse hoofdstad Havana waar hij rond 1830 ontstaan is. Bekende habanera’s zijn het lied ‘L’amour est un oiseau rebelle’ uit de opera Carmen van Bizet of de habanera uit Rapsodie espagnole van Ravel. Je kan dit deel beluisteren via onderstaande filmpje (10:36-15:04).

3. Rat Penat

Het derde deel, Rat Penat, wat ‘vleermuis’ betekent, is een rustige serenade. De vleermuis heeft een speciale betekenis voor het volk van Valencia en staat ook afgebeeld op het wapenschild van de stad. Er bestaan heel wat verklaringen voor de aanwezigheid van dit beestje:

• Volgens sommigen is het een eerbetoon aan het beest waarmee men de veelvuldige muggenplagen in de rijstvelden van Albufera hoopte te bestrijden.

• Volgens anderen is de vleermuis een geluksbrenger. Vlak voordat koning Jaime I van Aragón de stad veroverde op de Moren in de 13de eeuw kwam voor de eerste keer een groene vleermuis tevoorschijn. De Moorse bezetters vluchtten daarop de stad uit om nooit meer weer te keren. Toen Jaime I de vleermuis wou bedanken, was deze plots verdwenen. De vleermuis zou later ook nog verschenen zijn op Mallorca.

Ook het logo van Valencia Club de Fútbol bevat een verwijzing naar de vleermuis. In 2014 klaagden de bedenkers van Batman de voetbalclub daarom nog aan omdat hun nieuwe vleermuis logo teveel op dat van de bekende held leek. De Spaanse topclub had de vleermuis echter al sinds 1919 in haar logo verwerkt terwijl Batman pas het licht zag in 1939, 20 jaar later dus.